Projekt Otwartego Dialogu

Kierujemy gorącą prośbę o wsparcie naszej inicjatywy pomocy dzieciom, młodzieży, rodzinom dotkniętym problemem kryzysu zdrowia psychicznego. Projekt dotyczy stworzenia mobilnego zespołu interwencji środowiskowej pracującego w nurcie „Otwarty Dialog” oraz uzupełnienia dotychczasowego systemu świadczenia opieki psychiatrycznej o zorientowany systemowo, kompleksowy plan włączający do pomocy chorującemu dziecku jego najbliższe otoczenie społeczne. Beneficjentami naszych działań są dzieci, młodzież i ich rodziny dotknięte kryzysem zdrowia psychicznego.

Nasza Fundacja jest inicjatywą rodzin i rodziców, mieszkańców Wrocławia i Dolnego Śląska – dzieci i osób dorosłych doświadczonych kryzysem zdrowia psychicznego.

Naszym pragnieniem jest  stworzenie godnych warunków do życia, nauki, pracy i zdrowienia w społeczności lokalnej ludziom, którzy doświadczyli kryzysu zdrowia psychicznego.

 

Jestem psychologiem związanym z Fundacją Polski Instytut Otwartego Dialogu i absolwentką rocznego kursu przygotowującego do pracy metodą „Otwartego Dialogu”. Moja roczna praca na XII  Oddziale Psychiatrii dla Dzieci i Młodzieży Wojewódzkiego Specjalistycznego Szpitala im. J. Gromkowskiego we Wrocławiu stała się źródłem wiedzy i inspiracji dla stworzenia pilotażowego programu zmiany organizacji opieki psychiatrycznej ze szczególnym uwzględnieniem opieki nad dziećmi i młodzieżą z rozpoznaniem zaburzeń psychicznych. W ciągu ostatnich miesięcy stałam się świadkiem i słuchaczem wielu historii małych pacjentów, podejmujących podczas terapii wysiłek, by ubrać w słowa to, co tak młodym ludziom wydarzyć się nie powinno – cierpienie spowodowane chorobą psychiczną. Wielokrotnie obserwowałam szybkie postępy w procesie zdrowienia pod wpływem intensywnych oddziaływań terapeutycznych. Zbyt często jednak konfrontowałam się z bezradnością dziecka i jego rodziców, którzy po wypisaniu z oddziału psychiatrycznego pozostają sami, bez instytucjonalnego wsparcia, wobec olbrzymiego stresu jakim jest powrót do środowiska sprzed hospitalizacji. Po okresie hospitalizacji i intensywnych oddziaływaniach farmako- i psychoterapeutycznych, młody pacjent zmaga się ze społecznym wykluczeniem, napiętnowaniem, brakiem odpowiednich oddziaływań ze strony opieki zdrowotnej i poczuciem osamotnienia w obliczu wyczerpania zasobów radzenia sobie. Emocjonalne przeciążenie i chroniczny stres pogłębiają izolację systemu rodzinnego, są prognostykiem trudności funkcjonowania poszczególnych jego członków oraz katalizatorem kryzysów w relacjach.

Opisane powyżej błędy w systemie leczenia są przyczyną silnego stresu i przyczyniają się do powtórnych – szybkich nawrotów choroby.

Nadzieją na zmianę  sytuacji pacjentów jest wykorzystanie podejścia „Otwartego Dialogu” – metody stosowanej powszechnie w Skandynawii i Europie Zachodniej, której skuteczność potwierdzona jest wieloletnimi badaniami naukowymi. Nie trzeba jednak świadectwa jej skuteczności szukać poza granicami kraju. W ciągu ostatniego półrocza przeszkolona w nurcie „Otwartego Dialogu” kadra XII Oddziału Psychiatrii dla Dzieci i Młodzieży podjęła pracę terapeutyczną z rodzinami dziesięciorga pacjentów. Byliśmy świadkami początku procesu zmiany w kierunku zdrowienia, który jednak nie mógł się rozwinąć ze względu na ograniczony okres pobytu w szpitalu i utratę kontaktu z rodzinami po hospitalizacji. Obserwowaliśmy dramat rodzin, których trud włożony w leczenie był niweczony. Brak ciągłości opieki w polskim systemie ochrony zdrowia psychicznego i brak środków na finansowanie kontynuacji pracy zespołów terapeutycznych po hospitalizacji uniemożliwia wprowadzenie rozwiązań, które w innych miejscach na świecie przynoszą zdumiewające rezultaty. By wdrożyć ideę skandynawską planujemy dwa etapy oddziaływań:

I. Przy współpracy z wrocławskimi oddziałami psychiatrycznymi dla dzieci i młodzieży zapewnić ciągłość opieki nad pacjentem i jego rodziną w trakcie i po hospitalizacji przy wykorzystaniu mobilnego zespołu interwencji środowiskowej pracującego w nurcie „Otwartego Dialogu” (spotkania z tym samym zespołem terapeutycznym podczas i po pobycie w szpitalu)

II. Zminimalizować konieczność hospitalizacji w oddziale psychiatrycznym poprzez wczesną interwencję zespołu mobilnego w miejscu zamieszkania dziecka lub nastolatka

W poniższym projekcie za szczególnie istotne uważamy objęcie opieką dzieci i młodzieży – pacjentów oddziałów psychiatrycznych mając nadzieję, że wczesne i skuteczne oddziaływania terapeutyczne mają potencjał zatrzymania procesu choroby i umożliwią powrót małego pacjenta na normalną ścieżkę rozwoju. Program działania opieramy na dobrych praktykach z Europy zachodniej i krajów skandynawskich, w których skuteczność ODA od lat jest weryfikowana i monitorowana w naukowych pracach badawczych.

Aplikacja zawiera:

  1. Założenia i skuteczność metody „Otwartego Dialogu”
  2. Posiadane zasoby
  3. Opis planowanych oddziaływań
  4. Zakładane rezultaty

 

Ad. 1. Założenia i skuteczność metody „Otwartego Dialogu”

Podejście terapeutyczne „Otwarty Dialog” zostało stworzone w latach osiemdziesiątych XX wieku przez prof. Jaakko Seikkulę (psychoterapeutę) i Brigittę Alakare (psychiatrę) oraz ich zespół w szpitalu Keropudas w Finlandii. Rozwinęli oni system leczenia skoncentrowany na rodzinie, zakładający szybką interwencję we wczesnej fazie kryzysu, dostosowanie leczenia do indywidualnych potrzeb pacjenta i jego rodziny oraz postrzeganie leczenia jakoprocesu wykorzystującego różne metody terapeutyczne. W rezultacie terapia grupowa i indywidualna, oparcie w rodzinie i sieci społecznej pacjenta oraz jego praca nad wykorzystaniem własnych zasobów psychicznych, stały się alternatywą dla długotrwałej hospitalizacji.

Skuteczność „Otwartego Dialogu” oceniono w Finlandii na podstawie badań kontrolnych przeprowadzonych wśród pacjentów  po pierwszej psychozie. Ich wyniki wskazują, że pacjenci z diagnozą schizofrenii leczeni przy pomocy „Otwarty Dialog” w ciągu 2 lat byli hospitalizowani znacznie rzadziej (14 dni/osobę) niż pacjenci leczeni innymi metodami. Leki neuroleptyczne stosowano u nich jedynie w 33% przypadków, na którymkolwiek etapie leczenia, zaś w grupie porównawczej w 100% przypadków. Natomiast w każdym przypadku miało miejsce aktywne zaangażowanie rodzin w proces leczenia, ze średnią 26 spotkań w ciągu dwóch lat. Efektem takiego sposobu leczenia był znacznie szybszy powrót do zdrowia (nawroty jedynie u 24% pacjentów w porównaniu do 71% w grupie leczonej tradycyjnie) i do pełnego zatrudnienia (81% w porównaniu do 43%). W ciągu 5 lat aż 86% pacjentów leczonych metodą „Otwartego Dialogu” wróciło do poprzedniej aktywności – studiów, pracy lub jej poszukiwania, a 82% nie doświadczyło żadnych utrzymujących się objawów.

Ad. 2. Posiadane zasoby

– poparcie polskich autorytetów psychiatrii:  prof. Bogdan de Barbaro, prof. Jacek Wciórka, doc.

Maria Załuska, doc. Katarzyna Prot-Klinger

– doświadczenie pracy na oddziale psychiatrycznym dla dzieci i młodzieży, płynące z niego wnioski i świadomość deficytów aktualnego systemu opieki psychiatrycznej

– zbudowane już relacje z profesjonalistami w Niemczech, Finlandii, Danii, Norwegii, Austrii, Wielkiej Brytanii i USA – m.in. prof. Jaakko Seikkula – Jyväskylä University, Finlandia oraz dr Werner Schuetze – Dialogische Praxis, Niemcy

– 2-letnie doświadczenie w zakresie koordynowania projektu współpracy międzynarodowej LEONARDO: Europejskiego partnerstwa na rzecz rozpowszechniania praktyk otwartego dialogu w procesie leczenia pacjentów w psychozie

– przeszkolona kadra specjalistów z zakresu opieki zdrowotnej – w tym duża, 18-osobowa kadra XII Oddziału Psychiatrii dla Dzieci i Młodzieży Wojewódzkiego Specjalistycznego Szpitala im. J. Gromkowskiego we Wrocławiu (lekarze psychiatrzy, psychologowie, pion pielęgniarski), której wiedza i doświadczenie będą wykorzystywane podczas interwencji zespołu mobilnego działającego przy PIOD

– doświadczenie kadry w prowadzeniu spotkań terapeutycznych w konwencji „Otwartego Dialogu” nabyte podczas trwania rocznego kursu i poddawane regularnej superwizji przez Wernera Schuetze

– wysoka świadomość, chęć współpracy i przychylność dotycząca wykorzystania metody „Otwartego Dialogu” jedynego we Wrocławiu oddziału stacjonarnego świadczącego opieką psychiatryczną – XII Oddziału Psychiatrii dla Dzieci i Młodzieży w Wojewódzkim Szpitalu Specjalistyczny im. J. Gromkowskiego

– zorganizowane w okresie IX 2013- X 2014 (we Wrocławiu, Krakowie, Warszawie) szkolenie „Otwarty Dialog i Rozwój Sieci Społecznych w Sytuacji Kryzysu Psychicznego” z udziałem i dr Wernera Schuetze i dr Renaty Wojtyńskiej służące przygotowaniu terapeutów do pracy metodą „Otwartego Dialogu”

– wieloletnie doświadczenie Reginy Bisikiewicz – prezesa zarządu Fundacji- w inicjowaniu i prowadzeniu międzynarodowych projektów służących wdrażania know-how i najlepszych praktyk oraz zmiany postaw ludzi w Polsce

 

Ad. 3. Opis planowanych oddziaływań

Zakłada się następujące formy oddziaływań:

 

  • Organizacja zespołu mobilnego utworzonego przy fundacji PIOD

 

Wypracowanie systemu działania i wdrożenie mobilnego zespołu interwencji środowiskowej złożonego z trzech przeszkolonych osób (psycholog, psycholog kliniczny lub lekarz psychiatra, osoba z doświadczeniem kryzysu psychicznego po ukończonym kursie „Ekspert przez doświadczenie”), prowadzących spotkania z osobą dotkniętą kryzysem zdrowia psychicznego i rodziną w ich miejscu zamieszkania.

Założeniem pracy zespołu mobilnego jest świadczenie kompleksowej opieki nad osobą dotkniętą kryzysem oraz jej otoczeniem społecznym w okresie największego zapotrzebowania na pomoc i w czasie powrotu do dawnych aktywności. Z naszych doświadczeń wynika, że pacjent po opuszczeniu oddziału szpitalnego konfrontuje się z wykluczeniem społecznym i trudną na skutek choroby sytuacją materialną. Długotrwały stres, brak opieki i zrozumienia ze strony najbliższego otoczenia przyczynia się niejednokrotnie do zaostrzenia kryzysu i rozpoczyna spiralę kolejnych powrotów do roli pacjenta oddziału psychiatrycznego. Kontakt z tym samym zespołem terapeutycznym zapewnia poczucie bezpieczeństwa i stabilności i jest unikalną szansą na utrzymanie ciągłości opieki, której zazwyczaj nie dają standardowe hospitalizacje w kolejnych oddziałach psychiatrycznych i zmieniająca się kadra lekarzy i psychologów.

Zaangażowanie koordynatora projektu we współpracę z XII Oddziałem Psychiatrii dla Dzieci i Młodzieży oraz liczna – 18-osobowa kadra tamtejszego oddziału przeszkolona w nurcie „Otwartego Dialogu” są podstawą efektywnej, ścisłej współpracy i świadczenia pomocy małoletnim pacjentom od chwili rozpoznania zaburzenia psychicznego, poprzez etap szybkiego powracania do środowiska rodzinnego i podejmowania dawnych ról społecznych, aż do okresu pełnej remisji.

 

Okres: 12 miesięcy od daty otrzymania funduszy

Planowana ilość spotkań terapeutycznych: 280 – tj. objęcie opieką min. 20 rodzin (10 w pierwszej i 10 w drugiej połowie trwania projektu) i zagwarantowanie każdej po 14 spotkań w ciągu 6 miesięcy.

W przypadku rezygnacji rodziny z programu z przyczyn losowych, pula spotkań przechodzi na kolejną rodzinę lub daje możliwość wydłużenia okresu terapii rodzinie z większym zapotrzebowaniem na pomoc. Zgodnie z ideą Otwartego Dialogu zakłada się gotowość odpowiadania potrzebom klienta.

 

  1. Stworzenie punktu pierwszego kontaktu dla osób zgłaszających zapotrzebowanie na interwencję zespołu mobilnego

Stworzenie możliwości szybkiego kontaktu, efektywnej koordynacji i szybkiej odpowiedzi w sytuacji zgłoszenia zapotrzebowania na interwencję zespołu mobilnego poprzez uruchomienie linii telefonicznej oraz dyżurów telefonicznych koordynatora zespołu.

Okres: 12 miesięcy od daty otrzymania funduszy

Zakładane środki potrzebne na realizację obejmują opłaty telefoniczne oraz dyżury telefoniczne koordynatora projektu

 

  1. Rozpowszechnienie w społeczeństwie lokalnym informacji o podejściu ODA oraz możliwościach uzyskania pomocy (spotkania terapeutycznego w miejscu zamieszkania) w ramach pracy zespołu mobilnego.

Rozpowszechnienie na terenie Wrocławia i mniejszych miejscowości Dolnego Śląska ulotek informacyjnych oraz plakatów promujących działalność PIOD – ze szczególnym uwzględnieniem miejsc opieki zdrowotnej, domów samopomocy, stowarzyszeń i fundacji zajmujących się osobami doświadczającymi kryzysu psychicznego.

 

Okres: 12 miesięcy od daty uzyskania funduszy – wg potrzeb

 

  • Zorganizowanie na terenie Wrocławia drugiej edycji kursu „Otwarty Dialog i rozwój sieci społecznej w sytuacji kryzysu psychicznego”

 

Przygotowanie grupy profesjonalistów pracujących w instytucjach świadczących opiekę psychiatryczną do pracy w metodzie „Otwarty Dialog”. Adresatami kursu są: psychiatrzy, psycholodzy, psychoterapeuci, terapeuci środowiskowi i zajęciowi, pedagodzy, pielęgniarki, pracownicy socjalni, kuratorzy zawodowi i społeczni, doradcy zawodowi, osoby doświadczone w chorobie

 

Okres: IV 2015 – V 2016 (8 zjazdów weekendowych)

 

Ad. 4. Rezultaty projektu

Zakładamy następujące rezultaty rozszerzenia projektu „Otwarty Dialog”:

  1. Stworzenie mobilnego zespołu interwencji środowiskowej prowadzącego spotkania terapeutyczne w miejscach zamieszkania dzieci dotkniętych kryzysem psychicznym i ich rodzin – objęcie opieką min. 20 dzieci oraz ich rodziny (finansowanie i realizacja projektu daje wsparcie i nadzieję niemal 100 osobom – chore dziecko + jego rodzice + rodzeństwo)
  2. Świadczenie kompleksowej opieki psychologicznej nad całym systemem rodzinnym i otoczeniem społecznym pacjenta w trakcie i po kryzysie psychicznym zapewniające poczucie bezpieczeństwa i ciągłość kontaktu z tym samym zespołem terapeutycznym w okresie, w którym potrzebna jest pomoc
  3. Stworzenie punktu kontaktowego dla osób zgłaszających potrzebę interwencji zespołu mobilnego i koordynacja pracy zespołu
  4. Stworzenie miejsca pracy dla dwóch osób z doświadczeniem choroby psychicznej – posiadających orzeczenie o niepełnosprawności, która ukończyła kurs „Ekspert przez doświadczenie” (praca w zespole reflektującym w ramach zespołu mobilnego)
  5. Stworzenie – na podstawie prowadzonej dokumentacji pracy zespołu – bazy wiedzy służącej jako materiał badawczy do publikacji naukowych
  6. Organizacja kursu „Otwarty Dialog i rozwój sieci społecznych w sytuacji kryzysu psychicznego” – przeszkolenie 26-osobowej grupy profesjonalistów gotowej rozpocząć pracę w nurcie Otwartego Dialogu

Przygotowane przez:

 

Aleksandra Lisińska-Jarża – psycholog, koordynator projektu

Regina Bisikiewicz – prezes Fundacji „Polski Instytut Otwartego Dialogu

 

Wesprzyj nas

Fundacja Polski Instytut Otwartego Dialogu
Tel.: +48 698 761 774
e-mail: fundacja@otwartydialog.pl